महाराष्ट्र रोजगार हमी योजना (नरेगा), free स्टेटस व अर्ज प्रक्रिया

महाराष्ट्र रोजगार हमी योजना :

• देशातील नागरिकांना रोजगार उपलब्ध करून देण्याच्या उद्देशाने केंद्र आणि राज्य सरकार विविध योजना राबविते. या योजनांद्वारे कौशल्य प्रशिक्षणापासून ते कर्जापर्यंतची तरतूद केली जाते. जेणेकरून नागरिकांना रोजगार मिळू शकेल. याशिवाय शासनाकडून रोजगारही उपलब्ध करून दिला जातो. आज या लेखाच्या माध्यमातून आम्ही तुम्हाला महाराष्ट्र सरकारने सुरू केलेल्या अशा योजनेशी संबंधित माहिती देणार आहोत, ज्याचे नाव आहे महाराष्ट्र रोजगार हमी योजना.
• या योजनेच्या माध्यमातून राज्यातील नागरिकांना रोजगार उपलब्ध होणार आहे. हा लेख वाचून, तुम्हाला महाराष्ट्र रोजगार हमी योजनेशी संबंधित सर्व महत्त्वाची माहिती मिळेल जसे की तिचा उद्देश, फायदे, वैशिष्ट्ये, पात्रता, महत्त्वाची कागदपत्रे, अर्ज करण्याची प्रक्रिया इ.

Maharashtra Rojgar Hami Yojana 2024

• महाराष्ट्र शासनाने महाराष्ट्र रोजगार हमी योजना सुरू केली आहे. या योजनेच्या माध्यमातून ग्रामीण भागातील बेरोजगार नागरिकांना रोजगार उपलब्ध होणार आहे. शारीरिक श्रम करू शकणार्‍या सर्व नागरिकांना या योजनेचा लाभ मिळणार आहे. सन 1977 मध्ये महाराष्ट्र शासनाने बेरोजगार नागरिकांना रोजगार उपलब्ध करून देण्याच्या उद्देशाने रोजगार कायदा जारी केला. या कायद्यांतर्गत 2 योजना कार्यान्वित आहेत. त्यापैकी एक महाराष्ट्र Maharashtra Rojgar Hami Yojana 2024 देखील आहे.
• महाराष्ट्र रोजगार हमी योजना या योजनेद्वारे बेरोजगार नागरिकांना 1 वर्षाच्या कालावधीत 100 दिवसांचा रोजगार उपलब्ध करून दिला जातो. या योजनेंतर्गत मजुरीचे दर केंद्र सरकार ठरवणार आहेत. ही योजना केंद्र सरकारने 2008 मध्ये संपूर्ण देशात लागू केली होती. देशभरात ही योजना महात्मा गांधी रोजगार गारंटी अधिनियम (महात्मा गांधी रोजगार हमी कायदा) म्हणून ओळखली जाते.

महाराष्ट्र रोजगार हमी योजनेचे उद्दिष्ट

• ग्रामीण भागात राहणाऱ्या सर्व नागरिकांना रोजगार उपलब्ध करून देणे हा या योजनेचा मुख्य उद्देश आहे. या योजनेद्वारे लाभार्थ्यांना वर्षभरात 100 दिवसांच्या रोजगाराची हमी दिली जाते. जेणेकरून तो त्याच्या दैनंदिन गरजा भागवू शकेल. या योजनेतून लाभार्थ्यांना अंगमेहनतीच्या स्वरूपात रोजगार मिळू शकणार आहे. महाराष्ट्र रोजगार हमी योजनेच्या माध्यमातून राज्यातील नागरिक सक्षम आणि स्वावलंबी होतील आणि त्यांचे जीवनमानही सुधारेल
• विशेषत: ज्या कुटुंबांकडे उत्पन्नाचे कोणतेही साधन नाही अशा कुटुंबांना या योजनेद्वारे रोजगार उपलब्ध करून दिला जाणार आहे.

Rojgar Hami Yojana 2024 चे ठळक मुद्दे

योजनेचे नाव	महाराष्ट्र रोजगार हमी योजना
सुरू केले	महाराष्ट्र सरकार
लाभार्थी	महाराष्ट्राचे नागरिक
उद्देश्य	हमखास रोजगार उपलब्ध करून देण्याचा
आधिकारिक वेबसाइट	https://egs.mahaonline.gov.in/
वर्ष	2024
अर्जाचा प्रकार	ऑनलाइन
राज्य	महाराष्ट्र

महाराष्ट्र रोजगार हमी योजनेचे फायदे आणि वैशिष्ट्ये

• महाराष्ट्र शासनाने महाराष्ट्र रोजगार हमी योजना 2024 सुरू केली आहे.
• या योजनेच्या माध्यमातून ग्रामीण भागातील बेरोजगार नागरिकांना रोजगार उपलब्ध होणार आहे.
• शारीरिक श्रम करू शकणार्‍या सर्व नागरिकांना या योजनेचा लाभ मिळणार आहे.
• बेरोजगार नागरिकांना रोजगार उपलब्ध करून देण्याच्या उद्देशाने महाराष्ट्र शासनाने 1977 मध्ये रोजगार कायदा जारी केला.
• या कायद्यांतर्गत 2 योजना कार्यान्वित आहेत.
• त्यापैकी एक महाराष्ट्र रोजगार हमी योजना आहे.
• या योजनेद्वारे बेरोजगार नागरिकांना 1 वर्षाच्या कालावधीत 100 दिवसांचा रोजगार उपलब्ध करून दिला जातो.
• महाराष्ट्र रोजगार हमी योजनेंतर्गत केंद्र सरकारकडून मजुरीचे दर निश्चित केले जातील.
• ही योजना केंद्र सरकारने 2008 मध्ये संपूर्ण देशात लागू केली होती.
• देशभरात ही योजना महात्मा गांधी रोजगार हमी कायदा म्हणून ओळखली जाते.

रोजगार हमी योजनेंतर्गत समावेश असणारे अधिकारी आणि मंत्रालय

• केंद्रीय रोजगार हमी परिषद
• तांत्रिक सहाय्यक
• राज्य रोजगार हमी परिषद
• पंचायत विकास अधिकारी
• ग्रामीण विकास मंत्रालय
• ग्रामपंचायत
• कार्यक्रम अधिकारी
• कारकून
• कनिष्ठ अभियंता
• ग्राम रोजगार सहाय्यक
• मार्गदर्शक

महाराष्ट्र रोजगार हमी योजनेंतर्गत येणाऱ्या श्रेण्या

श्रेणी A: नैसर्गिक संसाधन व्यवस्थापनाशी संबंधित सार्वजनिक बांधकाम

• भूजल पातळी वाढवण्यासाठी आणि सुधारण्यासाठी, जलसंधारण आणि पाणी साठवण तयार करा.
• जल व्यवस्थापनाची कामे जसे रुंद पाणलोट क्षेत्र उपचार, सपाटीकरण, बंधारे समतल करणे इ.
• सामूहिक जमिनीवर जमीन विकास कार्य
• पारंपारिक जलस्रोतांचे नूतनीकरण यासह सिंचन टाक्या आणि सामान्य जलकुंभांचे गाळ काढणे.
• क्ष्म आणि लघु सिंचन कामे आणि सिंचन कालवे आणि नाल्यांचे बांधकाम, नूतनीकरण आणि देखभाल
• वृक्षारोपण कार्य. हे वाचा

श्रेणी ब: दुर्बल विभागासाठी

• सार्वजनिक जमिनीवरील हंगामी पाणवठ्यांमध्ये मत्स्यपालनासह मत्स्यपालनाला चालना देण्यासाठी पायाभूत सुविधांची उभारणी.
• कुक्कुटपालन पायाभूत सुविधा, शेळ्यांच्या पायाभूत सुविधा, गोठ्यासाठी गोठा, गुरांसाठी चारा आणि पाण्यासाठी नांगर यासारख्या मूलभूत सुविधांची उभारणी.
• इंदिरा आवास योजना किंवा राज्य व केंद्र सरकारच्या इतर योजनांतर्गत मंजूर घरांचे बांधकाम.
• पडीक किंवा नापीक जमीन लागवडीसाठी विकसित करणे.
• फलोत्पादन, रेशीम शेती, रोपवाटिका आणि शेत वनीकरणाद्वारे उपजीविका वाढवणे.
• जमिनीच्या विकासासह विहिरी, शेततळे आणि इतर पाणी साठवण संरचना खोदणे.

श्रेणी क: राष्ट्रीय गट स्व-ग्रामीण उपजीविका अभियान

• बचत गट उपजीविका उपक्रमांसाठी सामान्य कार्यशाळा निर्मिती
• सेंद्रिय आणि कृषी उत्पादनांसाठी टिकाऊ पायाभूत सुविधांची निर्मिती. हे वाचा

श्रेणी D: ग्रामीण पायाभूत सुविधा

• खेळाच्या मैदानाचे बांधकाम
• बांधकाम साहित्याचे उत्पादन
• राष्ट्रीय खत सुरक्षा कायदा 2013 च्या तरतुदींच्या अंमलबजावणीसाठी खत साठवण इमारतींचे बांधकाम.
• ग्रामपंचायत, महिला बचत गट, युनियन, चक्रीवादळ शिबिरे, अंगणवाडी केंद्र, गावातील बाजारपेठ आणि स्मशानभूमी यासाठी गाव आणि गट स्तरावर इमारतींचे बांधकाम.
• आपत्कालीन तयारी किंवा रस्त्यांची पुनर्स्थापना किंवा गाव आणि क्लस्टर स्तरावर पूर नियंत्रण आणि संरक्षण कार्यांसह इतर आवश्यक सार्वजनिक पायाभूत सुविधांचे बांधकाम, सखल ड्रेनेज सिस्टमची तरतूद, पूर जलवाहिन्यांचे खोलीकरण आणि दुरुस्ती, नाल्यांचे बांधकाम
• गावातील रस्ते मेटल रोड नेटवर्कला जोडणे, गावातील बाजूच्या नाल्या आणि खड्डे असलेले धातूचे रस्ते बांधणे
• ग्रामीण स्वच्छतेची कामे जसे की वैयक्तिक घरगुती शौचालये, शालेय शौचालये, अंगणवाडी शौचालये इत्यादी.
• या संदर्भात शासन अधिसूचित करू शकेल असे इतर कोणतेही काम

Maharashtra Rojgar Hami Yojana 2024 ची मुख्य तथ्ये

• या योजनेद्वारे प्रत्येक आर्थिक वर्षात प्रत्येक कुटुंबाला किमान 100 दिवस रोजगार हमी दिली जाईल.
• कायद्याची अंमलबजावणी करण्याची प्राथमिक जबाबदारी ग्रामपंचायतीची असेल.
• या योजनेंतर्गत रोजंदारीचे दर केंद्र सरकार ठरवणार आहेत.
• केंद्र सरकारने ठरवून दिलेल्या दरानुसार मजुरी दिली जाईल.
• मजुरीचा दर पुरुष आणि महिलांसाठी समान असेल.
• काम पूर्ण झाल्यानंतर जास्तीत जास्त 15 दिवसांच्या आत मजुरी दिली जाईल.
• महाराष्ट्र रोजगार हमी योजनेचा लाभ मिळविण्यासाठी नोंदणीकृत मजुरांना किमान 14 दिवस सलग काम करावे लागेल.
• ग्रामपंचायतीमध्ये काम सुरू करण्यासाठी किमान 10 मजुरांची आवश्यकता आहे.
• वेतनाचे वाटप वेज बँक किंवा पोस्ट ऑफिस बचत खात्यात केले जाईल.
• गावातील ५ किलोमीटर परिसरात रोजगार उपलब्ध करून दिला जाईल.
• या योजनेंतर्गत कंत्राटदारांना काम दिले जाणार नाही.
• या योजनेंतर्गत तालुका आणि जिल्हा स्तरावरील किमान 60% काम अकुशल कामगारांसाठी असेल.
• Maharashtra Rojgar Hami Yojana 2024शी संबंधित सर्व माहिती कार्यालय, ग्रामपंचायत आणि अधिकृत वेबसाइटवर उपलब्ध करून दिली जाईल.
• या योजनेत पारदर्शकता येण्यासाठी सोशल ऑडिट करण्यात येणार आहे.
• या योजनेतील लाभार्थ्यांच्या तक्रारींचेही निवारण करण्यात येणार आहे.

महाराष्ट्र रोजगार हमी योजनेंतर्गत मजुरांना पुरविल्या येणाऱ्या सुविधा

• 6 वर्षांखालील मुलांसाठी पिण्याचे पाणी, प्रथमोपचार आणि काळजी सुविधा कर्म कारसाठी उपलब्ध असतील.
• जर मजूर किंवा त्याच्या मुलांना दुखापत झाली तर अशा परिस्थितीत संपूर्ण खर्च सरकार उचलेल. याशिवाय कर्मचार्‍यांना ५० टक्के पगारही दिला जाईल. अपंगत्व किंवा मृत्यू झाल्यास ₹ 50000 ची आर्थिक मदत देखील दिली जाईल.
• ग्रामीण भागापासून ५ किमी अंतरावर काम दिल्यास, मजुरीच्या दरात १०% वाढ केली जाईल.
• जर रोजगार उपलब्ध झाला नाही तर दैनंदिन मजुरीच्या 25% बेरोजगारी भत्ता म्हणून दिला जाईल.

महाराष्ट्र रोजगार हमी योजनेंतर्गत करावयाची कामे

• जलसंधारण व जलसंधारणाचे काम
• दुष्काळ निवारण कार्य
• सिंचन कालव्याचे काम
• जमीन सुधारणा अंतर्गत दारिद्र्यरेषेखालील SC आणि ST जमिनीसाठी सिंचन कार्य, फळझाडे आणि जमीन सुधारणा कार्य
• पारंपारिक पाणीपुरवठा योजनांचे सुधारणे आणि तलावांचे गाळ काढणे
• जमीन विकास काम
• पूर नियंत्रण, पूर संरक्षण कामे, अर्ध ग्राउंड कामे
• ग्रामीण भागात सर्व हवामान रस्त्यांची कामे
• राजीव गांधी भवन
• केंद्र सरकारशी सल्लामसलत करून राज्य सरकारने ठरवलेली कामे
• शेतीचे काम
• प्राण्यांचे काम
• मासेमारी संबंधित काम
• पिण्याच्या पाण्याची कामे
• ग्रामीण स्वच्छता कार्य

Maharashtra Rojgar Hami Yojana 2024 वार्षिक कार्ये

• शासनाने तयार केलेल्या महात्मा गांधी राष्ट्रीय ग्रामीण रोजगार हमी योजनेतील कामे प्राधान्याने लक्षात घेऊन ग्रामपंचायतीमार्फत निवड करण्यात येणार आहे.
• सर्व लाभार्थींना तांत्रिक मान्यता, जिल्हा परिषदेची मान्यता आदी बाबी घेऊन विहित प्रक्रियेचे पालन करावे लागेल.
• 15 ऑगस्ट रोजी होणाऱ्या ग्रामसभेत पुढील वर्षाच्या कामकाजाचा वार्षिक आराखडा तयार करण्यात येणार आहे.
• ग्रामसभेनुसार कामाचा प्राधान्यक्रम ग्रामपंचायत ठरवेल.
• पंचायत समिती नोव्हेंबरअखेरीस ग्रामपंचायतींकडून योजनांना अंतिम रूप देणार आहे.
• पंचायत समिती व जिल्हा कार्यक्रम अधिकारी यांच्या शिफारशीनुसार जिल्हा परिषद दरवर्षी डिसेंबर महिन्यात जिल्ह्याचा पुढील वार्षिक कामगार आराखडा मंजूर करणार आहे.
• डिसेंबर महिन्यापर्यंत जिल्हानिहाय वार्षिक आराखडा राज्य सरकार केंद्र सरकारकडे सादर करेल.

महाराष्ट्र रोजगार हमी योजना 2024 अंतर्गत कामांची अंमलबजावणी

• सक्षम तांत्रिक अधिकाऱ्याकडून अंदाजपत्रक मंजूर केले जाईल.
• साहित्य, कुशल, अर्धकुशल कामगारांची किंमत बजेटनुसार 40% पेक्षा जास्त नसावी.
• अकुशल वेतनाचा वाटा किमान 60% असावा.
• आवश्यकतेनुसार ज्या कामासाठी प्रशासकीय मान्यता देण्यात आली आहे, ते काम सुरू करण्याचे आदेश कार्यक्रम अधिकाऱ्यांना द्यावे लागणार आहेत.
• नवीन काम सुरू करण्यासाठी किमान 10 मजुरांची आवश्यकता आहे.
• केलेल्या कामाचे मोजमाप व मोजणी केली जाईल.
• काम पूर्ण झाल्यानंतर 15 दिवसांच्या आत पगार खात्यात जमा केला जाईल.

महाराष्ट्र रोजगार हमी योजनेंतर्गत निधी

• भारत सरकारकडून 100 दिवसांच्या हमी रोजगारासाठी 100% मजुरी दिली जाईल.
• 75% सामग्री आणि कौशल्यांवर सरकार खर्च करेल.
• संघिता आणि कौशलवर 25% रक्कम राज्य सरकार खर्च करणार आहे.
• 6% प्रशासकीय खर्चावर खर्च केला जाईल.
• सर्व खात्यांचे चार्टर्ड अकाउंटंटद्वारे ऑडिट केले जाईल.

महाराष्ट्र रोजगार हमी योजनेसाठी पात्रता

• अर्जदार हा मूळचा महाराष्ट्राचा असावा.
• या योजनेचा लाभ केवळ ग्रामीण भागात राहणारे नागरिकच मिळण्यास पात्र आहेत.
• अर्जदार किमान 12वी पास असावा.
• या योजनेंतर्गत रोजगार मिळविण्यासाठी अर्जदाराचे किमान वय १८ वर्षे असणे आवश्यक आहे.

महाराष्ट्र रोजगार हमी योजना महत्वाची कागदपत्रे

• आधार कार्ड
• पत्त्याचा पुरावा
• उत्पन्न प्रमाणपत्र
• बारावीची गुणपत्रिका
• वयाचा पुरावा
• शिधापत्रिका पासपोर्ट
• आकाराचे छायाचित्र
• मोबाईल नंबर
• ई – मेल आयडी

रोजगार हमी योजनेअंतर्गत अर्ज करण्याची प्रक्रिया

• सर्वप्रथम तुम्हाला रोजगार हमी योजना, महाराष्ट्राच्या अधिकृत वेबसाइट ला भेट द्यावी लागेल.

• आता तुमच्या समोर होम पेज ओपन होईल.
• होम पेजवर तुम्हाला रजिस्टर या पर्यायावर क्लिक करावे लागेल.

• आता तुमच्या समोर एक नवीन पेज उघडेल.
• या पेजवर तुम्हाला तुमचे नाव, राज्य, जिल्हा, तालुका, गाव, पिन कोड, लिंग, ईमेल आयडी, मोबाईल नंबर इत्यादी टाकावे लागतील.
• आता तुम्हाला रजिस्टर या पर्यायावर क्लिक करावे लागेल.
• यानंतर तुम्हाला लॉगिनच्या पर्यायावर क्लिक करावे लागेल.

• आता तुमच्या समोर लॉगिन फॉर्म उघडेल.
• या फॉर्ममध्ये तुम्हाला तुमचा यूजर आयडी पासवर्ड आणि कॅप्चा कोड टाकावा लागेल.
• आता तुम्हाला login च्या पर्यायावर क्लिक करावे लागेल.
• यानंतर तुम्हाला महाराष्ट्र रोजगार हमी योजनेअंतर्गत अर्ज करण्याच्या पर्यायावर क्लिक करावे लागेल.
• आता अर्ज तुमच्यासमोर उघडेल.
• तुम्हाला अर्जामध्ये विचारलेली सर्व महत्वाची माहिती जसे की तुमचे नाव, मोबाईल नंबर, ईमेल आयडी इ. प्रविष्ट करणे आवश्यक आहे.
• आता तुम्हाला सर्व महत्त्वाची कागदपत्रे अपलोड करावी लागतील.
• यानंतर तुम्हाला सबमिट ऑप्शनवर क्लिक करावे लागेल.
• अशा प्रकारे तुम्ही महाराष्ट्र रोजगार हमी योजनेअंतर्गत अर्ज करू शकाल.

पोर्टल लॉगिन प्रक्रिया

• सर्वप्रथम तुम्हाला रोजगार हमी योजना, महाराष्ट्राच्या अधिकृत वेबसाइटला भेट द्यावी लागेल.
• आता तुमच्या समोर होम पेज ओपन होईल.
• होम पेजवर तुम्हाला लॉगिन पर्यायावर क्लिक करावे लागेल.

• आता तुमच्या समोर लॉगिन फॉर्म उघडेल.
• या फॉर्ममध्ये तुम्हाला तुमचा युजरनेम पासवर्ड आणि कॅप्चा कोड टाकावा लागेल.
• आता तुम्हाला सबमिट पर्यायावर क्लिक करावे लागेल.
• अशा प्रकारे तुम्ही पोर्टलवर लॉगिन करू शकाल.

अर्ज ट्रॅकिंग प्रक्रिया

• सर्वप्रथम तुम्हाला रोजगार हमी योजना, महाराष्ट्राच्या अधिकृत वेबसाइटला भेट द्यावी लागेल.
• आता तुमच्या समोर होम पेज ओपन होईल.
• यानंतर तुम्हाला Track the Application या पर्यायावर क्लिक करावे लागेल.
• आता तुमच्या समोर एक नवीन पेज उघडेल.
• या पृष्ठावर तुम्हाला योजना निवडावी लागेल.
• आता तुम्हाला अर्ज क्रमांक टाकावा लागेल.
• यानंतर तुम्हाला सर्च ऑप्शनवर क्लिक करावे लागेल.
• अशा प्रकारे आपण एप्लीकेशनचा ट्रॅककरू शकाल

संपर्क तपशील(contact details) पाहण्यासाठी प्रक्रिया

• सर्वप्रथम तुम्हाला रोजगार हमी योजना, महाराष्ट्राच्या अधिकृत वेबसाइटला भेट द्यावी लागेल.
• आता तुमच्या समोर होम पेज ओपन होईल.
• मुख्यपृष्ठावर, तुम्हाला Contact च्या पर्यायावर क्लिक करावे लागेल.

• आता तुमच्या समोर एक नवीन पेज उघडेल.
• या पृष्ठावर आपण संपर्क तपशील पाहु शकाल.

निष्कर्ष:

मित्रांनो, आम्ही तुम्हा सर्वांना महाराष्ट्र रोजगार हमी योजना योजनेसंदर्भात महत्वाची माहिती दिली आहे. तरीही तुम्हाला कोणत्याही प्रकारची अडचण येत असेल तर तुम्ही आम्हाला कमेंटद्वारे कळवू शकता. तुमची प्रत्येक प्रतिक्रिया आमच्यासाठी महत्त्वाची आहे. आम्ही तुमच्या समस्येचे निराकरण करण्याचा सतत प्रयत्न करू. आमच्या www.gov.dailyupdateshq.com वेबसाइटला भेट दिल्याबद्दल धन्यवाद आणि नवीनतम अद्यतनांसाठी संपर्कात रहा.